مفهوم «انتظار فرج»، یکی از بنیادی‌ترین مفاهیم دینی است. در طول تاریخ، ملت‌های منتظر فرج و معتقد به وجود حضرت صاحب‌الزمان موفق بوده و از بن‌بست‌های زندگیِ فردی و اجتماعی یک‌به‌یک عبور کرده اند. حال سوال اساسی این است که، «انتظار فرج» دارای چه معنا، مفهوم و ابعادی است که چنین نیروی امیدوارکننده و قدرت پیشرفت‌دهنده‌ای دارد؟
انتظار، کلیدواژه فهم دین
«مسئله‌ی انتظار … از آن کلیدواژه‌های اصلی فهم دین و حرکت اساسی و عمومی و اجتماعی امت اسلامی به سمت اهداف والای اسلام است.» ۱۳۹۰/۴/۱۸ این واژه بنیادین، دارای معنای تمدن‌سازانه است؛ زیرا «انتظار فرج یک مفهوم بسیار وسیع و گسترده‌یی است.» ۱۳۸۴/۶/۲۹ یک معنای «انتظار، انتظارِ فرجِ نهایی است.» ۱۳۸۴/۶/۲۹ «یعنی انتظار فرج حضرت ولیّ‌عصر؛ این یک مصداق از انتظار فرج است.» ۱۳۹۹/۱/۲۱ «یعنی این آینده حتمی و قطعی است؛ بخصوص انتظارِ یک موجود حىّ و حاضر.» ۱۳۹۰/۴/۱۸ «لیکن انتظار فرج مصداق‌های دیگر هم دارد .وقتی به ما می‌گویند منتظر فرج باشید، فقط این نیست که منتظر فرج نهایی باشید، بلکه معنایش این است که هر بن‌بستی قابل گشوده شدن است.» ۱۳۸۴/۶/۲۹ به عبارت بهتر «وقتی در نهایتِ زندگیِ انسان، در مقابله‌ی با این‌همه حرکت ظالمانه و ستمگرانه، خورشیدِ فرج ظهور خواهد کرد، پس در بن‌بست‌های جاری زندگی هم همین فرج متوقَّع و مورد انتظار است.» ۱۳۸۴/۶/۲۹
ابعاد مفهوم انتظار
بر اساس این مفهوم گسترده، انتظار دارای ابعاد مهمی است که آگاهی از آن، وظیفه انسان را در زندگی بهتر روشن میکند. «یک بُعد، این است که انتظار به معنای قانع نشدن به وضع موجود است. «انتظار داریم»، یعنی هرچه خیر و عملِ خوب انجام دادیم و به وجود آمده، کم و غیرکافی است و منتظریم، تا ظرفیت نیکیِ عالم پُر بشود.» ۱۳۶۹/۱۲/۱۱ به عبارت دیگر «انتظار یعنی قانع نشدن، قبول نکردن وضع موجودِ زندگی انسان و تلاش برای رسیدن به وضع مطلوب.» ۱۳۸۷/۵/۲۷ «یک بُعد دیگر از ابعاد انتظار، دلگرمی مؤمنین نسبت به آینده است.» ۱۳۶۹/۱۲/۱۱ «انتظار یعنی اعتقاد به اینکه یک آینده‌ی قطعی‌ای وجود دارد.» ۱۳۹۹/۱/۲۱ «انتظار یعنی این آینده حتمی و قطعی است؛ بخصوص انتظارِ یک موجود حىّ و حاضر.» ۱۳۹۰/۴/۱۸ «یک بُعد انتظار این است که منتظر، با شوق و امید حرکت بکند.» ۱۳۶۹/۱۲/۱۱ پس «انتظار به معنای بی‌‌صبری کردن و پا به زمین کوبیدن و چرا دیر شد و چرا نشد و مانند اینها نیست.» ۱۳۹۶/۲/۲۰ بلکه به‌عکس «در انتظار فرج، امید هست.» ۱۳۹۹/۱/۲۱
انتظار، زندگی دوباره
بر اساس آنچه در ابعاد انتظار گفتیم، می‌توان نتیجه گرفت که «انتظار فرج یعنی همه‌ی سختی‌ها قابل برداشته شدن و برطرف شدن است.» ۱۴۰۲/۱/۲۹ این باور، به زندگی انسان جان دوباره می دهد. به این معنا که «خود این انتظار، فرج است؛ خود این انتظار، دریچه‌ى فرج است، امیدبخش است، نیروبخش است؛ از احساس بیهودگى، از احساس ضایع شدن، از نومیدى، از گیج و گمى نسبت به آینده جلوگیرى میکند.» ۱۳۹۳/۳/۲۱ دلیل چنین باوری، این است که «حرکت عالم به سمت صلاح است، به سمت آفاق روشن است. مستکبران عالم هر چه میخواهند بگویند، تظاهر به قدرت نمایی بکنند… اما طبیعت و فطرت عالم این است، طبیعت عالم این است که به سمت کمال برود و می رود.» ۱۳۷۹/۸/۲۲ در حقیقت «امید به اصلاح نهایی به‌وسیله‌ی ولیّ مطلق حضرت حق، حضرت صاحب‌‌‌‌الزّمان… وعده‌ی تضمین‌شده‌ی خدا است.» ۱۳۹۷/۲/۱۰ پس «انتظار، یکی از پربرکت ترین حالات انسان است.» ۱۳۶۸/۱۲/۲۲ نتیجه باور به این قانون الهی این است که وقتی «مشکلات گوناگونی در زندگی پیش می‌آید، انسان در مواجهه‌ی با این مشکلات نبایستی مأیوس بشود؛ باید انتظار فرج داشته باشد؛ باید بداند که فرج خواهد آمد. خود انتظار فرج، یک نوع فرج است.» ۱۳۹۹/۱/۲۱ در واقع «ملتی که در دلش خورشید امید به آینده و زندگی و لطف و مدد الهی میدرخشد، هرگز تسلیم و مرعوب نمیشود و با این حرفها، از میدان خارج نمیگردد… عقیده به امام زمان، هم در باطن فرد، هم در حرکت اجتماع و هم در حال و آینده، چنین تأثیر عظیمی دارد.» ۱۳۷۴/۱۰/۱۷ چنین مردمی «در هیچ حادثه‌ای از حوادث زندگی دچار یأس و نا‌امیدی نمیشوند و همیشه در همه حال انتظار فرج دارند.» ۱۳۹۹/۱/۲۱
انتظار، برای عمل نه بی عملی
کسب آمادگی حداکثری لازمه انتظار است.«انتظار ایجاب میکند که انسان خود را به آن شکلی، به آن صورتی، به آن هیئت و خُلقی نزدیک کند که در دوران مورد انتظار، آن خُلق و آن شکل و آن هیئت متوقع است.» ۱۳۹۰/۴/۱۸ به همین دلیل، وقتی در روایات، «انتظار فرج را افضل اعمال دانسته‌اند، معلوم میشود انتظار، یک عمل است، بی‌عملی نیست… یک آماده‌سازی است.» ۱۳۸۴/۶/۲۹ در حقیقت «اعتقاد به حضرت مهدی… آرمانی است که باید به دنبال آن عمل بیاید.» ۱۳۸۱/۷/۳۰ حال این سؤال پیش می‌آید که چگونه خود را آماده کنیم؟
اولین عمل، تقویت رابطه با امام زمان است. «رابطه‌ی قلبی و معنوی بین آحاد مردم و امام زمان یک امر مستحسن، بلکه لازم و دارای آثاری است؛ زیرا امید و انتظار را به طور دایم در دل انسان زنده نگه میدارد.» ۱۳۶۸/۱۲/۲۲ دومین عمل این است که «تلاش کنیم در راه ایجاد جامعه مهدوی؛ هم خودسازی کنیم، هم به قدر توانمان، به قدر امکانمان، دگرسازی کنیم و بتوانیم محیط پیرامونی خود را به هر اندازه‌ای که در وسع و قدرت ما است، به جامعه مهدوی نزدیک کنیم.» ۱۳۹۹/۱/۲۱ سومین عمل، دعا برای فرج و آرامش و اطمینان قلبی است. «این آرامش روانیِ ناشی از انتظار فرج، این اطمینان نفْسی را که انسان دارد که نفْس او و دل او تلاطم ندارد، میشود افزایش داد؛ به وسیله‌ی دعا، به وسیله‌ی استغاثه، به وسیله‌ی مناجات با پروردگار.» ۱۳۹۹/۱/۲۱
چهارمین وظیفه، آمادگی برای مقابله با دشمن است. «بزرگترین وظیفه‌ی منتظران امام زمان این است که از لحاظ معنوی و اخلاقی و عملی و پیوندهای دینی و اعتقادی و عاطفی با مؤمنین و همچنین برای پنجه درافکندن با زورگویان، خود را آماده کنند.» ۱۳۸۱/۷/۳۰ پر واضح است «کسی که وقتی کشور اسلامی مورد تهدید دشمن است، آماده دفاع از ارزشها و میهن اسلامی و پرچم برافراشته اسلام است، میتواند ادّعا کند که اگر امام زمان بیاید، پشت سر آن حضرت در میدانهای خطر قدم خواهد گذاشت.» ۱۳۸۱/۷/۳۰
حکومت آینده حضرت مهدی، یک حکومت مردمىِ به تمام معنا
ملت ایران، بر اساس باور به انتظار و توجه به همین وظائف، نظام جمهوری اسلامی را به رهبری امام‌خمینی تشکیل داد. بر این اساس می‌توان گفت: «تشکیل نظام جمهوری اسلامی یکی از مقدمات این حرکت عظیم تاریخی است. هر اقدامی در جهت استقرار عدالت، یک قدم به سمت آن هدف والاست.» ۱۳۸۷/۵/۲۷ به عبارت دیگر «تشکیل حکومتی بر مبنای قرآن، بشریّت را به حکومت امام زمان یک قدم نزدیک تر کرد.» ۲۷/۲/۱۳۶۳ بنابراین آمادگی برای ظهور امام‌زمان متکی به حضور اجتماعی همیشگی مردم است؛ چراکه «حکومت آینده حضرت مهدی موعود ارواحنافداه، یک حکومت مردمىِ به تمام معناست… امام‌زمان از آحاد مؤمن مردم و با تکیه به آنهاست که بنای عدل الهی را در سرتاسر عالم استقرار میبخشد و یک حکومت صددرصد مردمی تشکیل میدهد.» ۱۳۸۱/۷/۳۰
نکته پایانی اینکه، «اعتقاد به مهدویّت و به وجود مقدّس مهدی موعود ارواحنافداه، امید را در دلها زنده میکند.» ۱۳۷۶/۹/۲۵ از این‌رو «هر قلمی که کلمه‌ای را در جهت ناامید و مأیوس کردن مردم روی کاغذ بیاورد، متعلّق به دشمن است. چه صاحب این قلم بداند، چه نداند، دشمن از او استفاده میکند.» ۱۳۷۶/۹/۲۵ زیرا «اگر ملتی برای خودش تحرّکی نداشت و ارزش و آینده‌ای برای خود قائل نبود، دشمنان میتوانند بیایند و برایش نقشه بکشند.» ۱۳۷۶/۹/۲۵ پس «با تلاش مسئولان و با امید و پشتیبانی قشرهای مختلف مردم بایستی قدم به قدم این راه را طی کنیم و پیش برویم.» ۱۳۷۹/۱۲/۲۴
دیدگاهتان را بنویسید